آشنایی با قطعات تشکیل دهنده خودرو(ميل سوپاپ یا میل بادامک)
این قطعه (ميل سوپاپ) با یک نام دیگر به نام میل بادامک شناخته می‌شود. نام میل بادامک به وجود بادامک‌های موجود روی این قطعه بر روی این قطعه گذاشته شده است. وظیفه اصلی میل سوپاپ یا میل بادامک، باز و بسته کردن سوپاپ‌های ورودی و خروجی است. سوپاپ‌های ورودی همان سوپاپ‌های ورود سوخت و هوا به داخل سیلندر است. سوپاپ‌های خروجی همان سوپاپ‌های خروج دود از سیلندر است. عواملی که می‌تواند به میل سوپاپ آسیب برساند، اُفت فشار روغن و یا کمبود روغن در موتور می‌باشد.
میل بادامک یا میل سوپاپ قطعه‌ای در موتور خودرو و دیگر موتورهای پیستونی چهار زمانه است که سوپاپها را باز و بسته می‌کند. این قطعه از یک استوانه فلزی به عنوان محور اصلی تشکیل شده که روی آن محورهایی به شکل بیضی یا دایره غیر هم محور قرار دارد.
میل سوپاپ توسط دنده‌ای که به وسیلهٔ زنجیر یا تسمه تایمینگ به میل لنگ متصل می‌شود می چرخد. در موتورهای چهار زمانه به ازای هر دو دور میل لنگ میل سوپاپ یک دور می‌چرخد.
در سال‌های قبل از دهه نود معمولاً در بیشتر موتورها میل سوپاپ داخل سیلندر بود و از طریق استکانی یا تایپیت و میل تایپیت نیرو به انگشتی یا اسبک و سپس به سوپاپ منتقل می‌شد.
امروزه تقریباً در اکثر موتورهای چهار زمانه میل سوپاپ روی سر سیلندر قرار دارد که به آن میل‌سوپاپ بالا سری گفته می‌شود. موتورهایی که دارای یک میل سوپاپ بالاسری هستند با سر واژه OHC و موتورهای دارای دو میل سوپاپ از این نوع با سر واژه DOHC شناخته می‌شوند.
بادامک در میل سوپاپ
برای هر یک از سوپاپها یک بادامک در نظر گرفته شده است این بادامک ها تحت زاویه مخصوص قرار گرفته و با فاصله معینی از یکدیگر عمل خود را انجام می دهند هر بادامک بایستی دارای مشخصات زیر باشد:
۱- بعد از کار کردن تغییر شکل ندهد.
۲- در موقع باز و بسته کردن سوپاپ ها ایجاد ضربه و لرزش نکند.
قسمت های مختلف بادامک
۱- دایره مبنا
۲- حد باز شدن (شیب ملایم باز شدن )
۳- پهلوی باز کردن سوپاپ
۴- پهلوی بسته شدن سوپاپ
۵- حد بسته شدن (شیب ملایم بسته شدن )
انتقال نیروی میل لنگ به میل سوپاپ ممکن است به سه صورت (دنده به دنده – زنجیری – تسمه ای ) انجام شود چون در هر ۷۲۰ درجه گردش میل لنگ یک احتراق در هر سیلندر انجام می شود و در هر سیکل یکبار احتیاج به باز و بسته شدن هر سوپاپ وجود دارد لذا گردش میل سوپاپ نصف گردش میل لنگ می باشد یعنی (در ۳۶۰ درجه گردش) و نسبت دنده آنها نصف می باشد یعنی دنده میل سوپاپ دو برابر دنده میل لنگ می باشد.
انواع بادامک در میل سوپاپ
بادامک های میل سوپاپ از نظر شکل ظاهری به سه نوع تقسیم می شوند که هر یک دارای خواص به خود هستند:
۱- بادامک نوک تیز
۲- بادامک با نوک صاف و تخت
۳- بادامک با نوک نیم گرد.
انواع ميل بادامک از نظر محل قرار گیری در سرسیلندر یا در سیلندر
میل بادامک(Overhead Valve (OHV
OHV به میل بادامکی اطلاق می شود که در پایین موتور قرار دارد و نیرو را از طریق میله های بلندی به سوپاپ ها منتقل می کند. اگرچه این نوع میل بادامک ها تقریباً قدیمی شده اند، اما چندین دهه است که با موفقیت مورد استفاده قرار گرفته اند. موتورهای مجهز به این نوع میل بادامک ها نسبت به انواع دیگر، کوچک تر هستند و دوام بالاتری دارند. گفتنی است، در این نوع موتورها، تنظیم زمان بندی دقیق سوپاپ ها در سرعت های بالا، قدری مشکل است. نکته منفی دیگر این که در این نوع موتورها، نصب بیش از دو سوپاپ برای هر سیلندر غیر ممکن است.
میل بادامک (Single Overhead Camshaft (SOHC
SOHC به میل بادامکی اطلاق می شود که به صورت ردیفی در بالای سیلندرها قرار گرفته است. این نوع میل بادامک ها اغلب در موتورهای خطی وجود دارند. در موتورهای خطی که تنها دارای یک میل بادامک هستند، در هر سیلندر دو سوپاپ تعبیه شده است: یکی برای ورود هوا و سوخت و دیگری برای خروج گازهای حاصل از احتراق. از آن جا که در این نوع موتورها باز و بسته شدن سوپاپ ها مستقیماً توسط میل بادامک و بدون واسطه انجام می شود، زمان بندی سوپاپ ها در سرعت های بالا نسبت به موتورهای OHV بسیار دقیق تر است.
میل بادامک (Double Overhead Camshaft (DOHC
DOHC به میل بادامک هایی اطلاق می شود که به صورت جفتی در بالای سیلندرها قرار گرفته اند. معمولاً در موتورهای خطی از دو میل بادامک DOHC و در موتورهای V شکل از چهار میل بادامک DOHC استفاده می شود. در موتورهای مجهز به میل بادامک های DOHC، برای هر سیلندر چهار سوپاپ در نظر گرفته شده است؛ دو سوپاپ برای ورود هوا و سوخت و دو سوپاپ برای خروج گازهای حاصل از احتراق. در بیش تر اتومبیل های مدرن از موتورهای مجهز به میل بادامک های DOHC استفاده می شود؛ زیرا تزریق هوا در این نوع موتورها بهتر است و با حجم موتور یکسان نسبت به سایر موتورهای فاقد میل بادامک DOHC، قدرت بیش تری تولید می شود.
وظایف میل سوپاپ (میل بادامک)
۱- باز و بسته کردن سوپاپ ها توسط چرخش میل سوپاپ و قرار گرفتن بادامک ها زیر تایپت ها.
۲- روی میل سوپاپ یک دایره خارج از مرکز (اکسانتریک)وجود دارد که با قرار گرفتن شیطانک پمپ بنزین و بالا و پایین رفتن آن انتقال بنزین از باک به کاربراتور توسط پمپ بنزین انجام می شود.
۳- روی میل سوپاپ دندانه ای وجود دارد که این دنده دلکو و اویل پمپ را بکار می اندازد.
معایب میل سوپاپ :
۱- خوردگی بادامک ها که این حالت باعث بهم خوردن تایمینگ سوپاپ ها می شود.
۲- خوردگی یا شکستگی دنده اویل پمپ و دلکو.
۳- لقی بیش از حد بین میل سوپاپ و یاتاقان های ثابت آن که این لقی باعث کاهش فشار روغن می شود در ضمن لقی بین ۰٫۰۵ تا ۰٫۱ میلیمتر می باشد که به وسیله میکرومتر داخلی یا ساعت اندازه گیری می توان اندازه گیری کرد و هنگام جا زدن بوش باید دقت کرد که سوراخ روغنکاری در محل خود قرار بگیرد.
۴- در موتورهایی که ارتباط حرکتی میل لنگ و میل سوپاپ مستقیما دو چرخ دنده می باشد برای تشخیص دقیق میزان لقی دو دنده می توان از میکرومتر ساعتی استفاده نمود بدین ترتیب که میکرومتر ساعتی را به وسیله پایه اش روی بلوک موتور بسته و نوک ساعت را روی یکی از دنده های چرخ دنده قرار داده و با حرکت چرخ دنده دیگر میزان لقی دنده ها را از روی انحراف عقربه میکرومتر ساعتی معلوم می کنیم.
۵- برای آزمايش میزان لقی دو دنده می توان با قرار دادن تیغه فیلر در محل تماس دنده ها لقی را اندازه گرفت میزان لقی مجاز بین دو چرخ دنده ۰٫۰۷ تا ۰٫۱۲ میلیمتر می باشد در صورتیکه این لقی بیش از حد مجاز باشد باید هر دو چرخ دنده را عوض نمود.
۶- در موتورهای که از زنجیر استفاده می شود معمولا در اثر کار موتور طول زنجیر زیاد می شود و همچنین چرخ دنده ها نیز سائیده می شوند برای آزمايش زنجیر طول آن را با یک زنجیر نو مقایسه می کنند اگر افزایش طول زنجیر کم باشد فقط بایستی زنجیر را عوض نمود سپس دنده های چرخ دنده ها را بازدید نمود در صورتی که طول زنجیر خیلی زیاد شده باشد علاوه بر زنجیر چرخ دنده ها نیز بایستی عوض شوند به طور کلی لقی غیر مجاز بین دندها و افزایش طول زنجیر سبب مختل شدن تایمینگ سوپاپ ها و تولید صداهای غیر عادی می گردد.
۷- کنترل و بازرسی لقی طولی میل سوپاپ
فاصله بین محور یاتاقان جلو و پلاک (واشر گلوئی را زمانی که میل سوپاپ روی پایه مخصوص قرار داده ایم با فیلر اندازه می گیریم که این فاصله ۰٫۰۳ تا ۰٫۰۸ میلیمتر می باشد.
۸- کنترل خمش میل سوپاپ
دو محور جا یاتاقانی کناره را روی دو پایه جناغی که روی صفحه صافی قرار دارد می گذاریم سپس ساعت را روی یکی از یاتاقان های میل سوپاپ قرار داده و میل سوپاپ را بوسیله دست یک دور کامل میگردانیم و مقدار خمش را به دست می آوريم که نباید از ۰٫۰۵ میلیمتر تجاوز کند در صورت بیشتر بودن می توانیم آن را به وسیله پرس در حالت سرد صاف نمائیم.
۹- کنترل لقی جانبی به وسیله ساعت اندازه گیر
میل سوپاپ را به سمت عقب حرکت می دهیم سپس ساعت را با مقداری پیش فشار روی آن قرار می دهیم و ساعت را صفر می کنیم با کشیدن دنده به سمت جلو و فشار آمدن روی سوزن مقدار لقی جانبی را نشان می دهند.
