تون آپ(تنظیم موتور)فصل پنجم مباحث سیستم سوخت رسانی انژکتوری قسمت چهارم

سنسور های خودروهای انژکتوری

1- سنسور دمای هوای ورودی (ATS) : Air Temperature Sensor

این سنسور، دمای هوای ورودی را به ECU اطلاع می دهد، تا ECU در صورت سرد بودن دمای هوای ورودی، توسط «پیش گرمکن» (که در مسیر ورودی هوا و در بعضی خودروها وجود دارد)، هوا را کمی گرم تر کند و موتور در سرما راحت تر و سریع تر روشن شود.

ECU اطلاعات دریافتی از این سنسور  و سنسورهای فشار هوای ورودی و موقعیت دریچه گاز مقدار پاشش سوخت را نسبت به دمای هوای ورودی به موتور تعیین می کند.

بنابراین یکی از سنسورهای تاثیر گذار در مصرف سوخت سنسور دمای هوای ورودی می باشد.

علائم خرابی سنسور  دمای هوای ورودی:

• این سنسور از حساسیت کمتری برخوردار است و فقط در روشن شدن برخی خوروها، و در هوای سرد نقش ایفا می کند، و در نتیجه، خرابی آن چندان قابل تشخیص نیست و در عملکرد موتور تغییری ایجاد نمی کند. خرابی این قطعه از طریق دیاگ قابل تشخیص است.

• اثرات خرابی سنسور دمای هوا:

  در صورت خرابی سنسور دمای هوا باعث افزایش مصرف سوخت و بد کار کردن موتور (لرزش موتور) و کاهش شتاب  خودرو شده و در نهایت باعث افزایش آلودگی هوا می شود بنابراین هرگاه خودرو در اثر کاهش یا افزایش دمای هوا دچار لرزش موتور و افت شتاب و افزایش مصرف سوخت گردد می توان  به خرابی سنسور دمای هوا شک کرد. البته خرابی  سنسورهای دیگر مانند: سنسور فشار هوا سنسور موقعیت دریچه گاز سنسور اکسیژن باعث لرزش موتور افت شتاب و افزایش مصرف سوخت می گردد بنابراین توصیه می‌شود برای عیب یابی قطعی خرابی سنسورها و قطعات دیگر از دستگاه عیب یاب (دیاگ) استفاده شود.

نحوه عیب یابی سنسور دمای هوا:

2-سنسورفشارهوای ورودی(MAP): Manifold Absolute Pressure

این سنسور، فشار و مقدار هوایی را که از طریق مانیفولد هوای ورودی، به داخل موتور می رود را اندازه گرفته و به ECU اطلاع می دهد. ECU با این اطلاعات مقدار و سرعت پاشش سوخت را توسط انژکتورها تعیین می کند، تا بهترین نسبت هوا و سوخت بدست آمده و بازدهی موتور در بهترین حالت حفظ شود.

بنابراین یکی از سنسورهای تاثیر گذار در سوخت و اوانس و ریتارد جرقه می باشد.

از نوع پیزوالکتریک می باشد که در اثر فشار وارد بر آن تولید ولتاژ می نماید.

ولتاژ خروجی این سنسور بین 25 صدم تا 4.75 ولت می باشد.

نکته :پیزوالکتریک یعنی با افزایش و کاهش فشار منیفولد مقدار مقاومت تغییر می کند فشار هوا در ارتفاعات نسبت به سطح دریا متفاوت است یعنی هرچه ارتفاع از سطح دریا بیشتر باشد فشار هوا کاهش می یابد به همین خاطر بعضی از کارشناسان سنسور فشار هوا را به نام سنسور ارتفاع سنج می نامند.

با وجود این سنسور در خودروهای انژکتوری مشکلی که در خودروهای کاربراتوری در اثر تغییر ارتفاع به وجود می‌آمد و باعث لرزش و بد کار کردن موتور می شد و حتی بعضی مواقع باعث خاموش شدن موتور می‌شد برطرف شده و خودرو در مناطق مختلف به راحتی روشن شده و موتور منظم کار می کند.

از اطلاعات سنسور فشار هوای منی فولد برای موارد زیر استفاده می نماید:
1- سنجش میزان بار موتور
2-اندازه گیری میزان جرم هوای ورودی به موتور
3-جبران کاهش فشار هوا در ارتفاعات تغيير آوانس جرقه

مکان نصب سنسور فشار هوا

سنسور فشار هوا به طور کلی در مسیر ورودی به موتور قرار می‌گیرد.

1- در برخی از خودروهای انژکتوری قديمي روي سینی موتور (مانند پراید كیا) و يا در جلوی خودرو در سینی رادياتور (مانند پژو ۴۰۵ و سمند) نصب مي شود و با يک شيلنگ به منیفولد هوا وصل می شد.

2- در خودرو های انژکتوری جدید طرح ساژم و زیمنس و بوش سنسور فشار هوا با سنسور دمای هوا بصورت یکپارچه بر روی منیفولد هوا نصب می‌شود و بطور مستقیم فشار و دمای هوا را به منیفولد هوا بدون نیاز به شیلنگ دریافت می کند و به دلیل مزایای فراوان از این طرح در خودرو های انژکتوری استفاده می شود. مانند پراید و پژو ۴۰۵ و 206 وسمند و زانتیا

علائم خرابی  سنسور  فشار هوای ورودی:

• در صورت خرابی این قطعه، ECU تشخیص درستی از مقدار هوای ورودی ندارد و مخلوط هوا و سوخت درستی هم در محفظه احتراق وجود نخواهد داشت. در این حالت: «موتور به سختی روشن می شود» و «با گاز دادن دود سیاه از اگزوز خارج می شود»، «موتور به سختی گاز می خورد» و «ریپ می زند و بازدهی آن کم خواهد شد».

• اثرات خرابی سنسور فشار هوا:
  در صورت خرابی این سنسور مصرف سوخت و تایمینگ جرقه تغییر کرده و خودرو دچار لغزش شده در بعضی از خودروها سنسور فشار هوا مستقل قرار گرفته و با خرابی سنسور فشار هوا خودرو خاموش شده و روشن نمی شود و در بعضی از خودروها سنسور فشار هوا و دمای هوا به صورت یکپارچه بر روی منیفولد هوا نصب می‌شود در صورت خرابی سنسور فشار هوا معمولا موتور در حالت درجا خاموش نشده بلکه دچار لرزش شدید و بد کار کردن موتور می شود البته در این خودروها با تغییر زیاد ارتفاع (سربالایی و سرپایینی) زیر بار قرار گرفتن موتور خودرو دچار لرزش شدید شده و در نهایت موتور خاموش می گردد.

نحوه عیب یابی سنسور فشار هوا:

الف : با استفاده از دستگاه عیب یاب (دیاگ)
در صورت خرابی سنسور فشار هوا باعث روشن شدن لامپ عیب یاب (چراغ چک) در صفحه داشبورد خودرو می گردد.
ابتدا خطای سنسور فشار هوا را در قسمت پاک کردن خطاها پاک کرده و سپس در قسمت پارامترها به تجزیه و تحلیل مقدار فشار هوا در حالت روشن بودن موتور می پردازیم.

نکته :در صورت خرابی و قطع بودن سنسور فشار هوا مقدار فشار هوای منیفولد در قسمت پارامترها به اندازه هوای جو نشان می دهد (۸۰۰ تا ۹۰۰ میلی بار) یا بیشتر از هوای جو (حدود ۱۲۰۰ میلی بار) را نشان می دهد.

ب : با استفاده از دستگاه مولتی متر (ولت متر)
با استفاده از دستگاه دو سر سیم های مولتی متر را به پایه های سنسور وصل کرده و با اعمال ولتاژ ۵ ولت به پایه های مربوطه و ایجاد فشارهای مختلف در دهانه سنسور طبق جدول استاندارد ولتاژ خروجی سنسور را در فشارهای مختلف اندازه گیری کرده و با جدول استاندارد مربوط به مقایسه می نمایم و در صورت داشتن اختلاف زیاد قطعه معیوب بوده و باید تعویض گردد.

3-سنسور دمای مایع خنک کننده ( CTS ، WTS ) :

Coolant Temperature Sensor – Water Temperature  Sensor

این سنسور  دمای مایع خنک کننده موتور را به ECU اطلاع می دهد. ECU بر حسب این اطلاعات، غلظت مخلوط سوخت را طوری تنظیم می کند تا موتور در آن دما بیشترین بازدهی را داشته باشد. مثلا در هوای سرد، سوخت را غلیظ تر می کند تا موتور راحت تر روشن شود، و در دمای بالا سوخت را رقیق تر می کند تا اولا بازدهی موتور کم نشود و ثانیا آلایندگی موتور کمتر شود.

این سنسور از نوع NTC می باشد که در دماهای مختلف ولتاژی را در محدوده 0.4 تا 4.8 ولت را به ECU گزارش می دهد بنابراین یکی از سنسورهای تأثیرگذار در پاشش سوخت و جرقه (آوانس و ریتارد) و روشن شدن خودرو و همچنین محاسبه مدت زمان پاشش سوخت در دماهای مختلف و همچنین به کار انداختن فن رادیاتور می باشد.

ECU از اطلاعات اين سنسور براي موارد زير استفاده می کند.

1- تشخیص حالت های موتور عبارتند از استارت سرد و گرم
2- کنترل موتور در حالت استارت سرد (ساسات) برای سریعتر رسیدن موتور به دمای نرمال کاری (80 درجه سانتیگراد)
3- گزارش گرمای موتور به نشان دهنده پشت آمپر
4- کنترل فن سیستم خنک کننده موتور
5- کنترل کمپرسور کولر در صورت بالا رفتن بیش از حد دمای موتور

نکته : محدودی دمایی این سنسور در اکثر خودروها بین ۴۰- تا ۱۵۰ درجه سانتیگراد می باشد که مقاومت آن بین ۱۰۰ الی ۵۰ هزار اهم تغییر می کند.

مکان نصب سنسور دمای مایع خنک کننده:

مکان نصب سنسور اصلی در اکثر خودروها در پشت هوزینگ ترموستات که گرم ترین نقطه آب موتور می باشد نصب می شود رنگ پایه سنسور اصلی مایع خنک کننده که اطلاعات دمای آب را به ECU ارسال می کند در اکثر خودرو سبز یا مشکی می باشد.

نکته : امروزه در خودروهای انژکتوری اطلاعات دمای آب در سه نقطه مورد نیاز می باشد.
1- صفحه داشبوردبرای اطلاع راننده از دمای آب موتور
2- اطلاعات ECU جهت كنترل مقدار سوخت مصرفی
3- فن ها بر اساس دمای خنک کننده کار می‌کنند (درخودروهای مختلف دمای فعال شدن فن رادياتور فرق مي كند لذا به همين دليل در خودروهاي انژکتوری از یک یا دو یا سه سنسور دمای خنک کننده استفاده می‌کنند).

حالت اول : استفاده از یک سنسور مایع خنک کننده

در این خودروها سیستم فن برقی بکار نرفته و اطلاعات ارسالی این سنسور به ECU و صفحه داشبورد مورد استفاده قرار می‌گیرد (مانند پیکان) اطلاعات ارسالی این سنسور وارد ECU شده و برای محاسبه مقدار سوخت مصرفی موتور نسبت به دمای موتور و هم به صفحه داشبورد ارسال می شود.

حالت دوم: استفاده از دو سنسور دمای خنک کننده

علائم خرابی سنسور  دمای مایع خنک کننده موتور:

• سنسور، دمای آب را به اشتباه بالاتر از واقعیت گزارش می کند، که در این صورت ECU سوخت را بسیار رقیق می کند و در نتیجه: یا «موتور روشن نمی شود» و یا اینکه «با استارت های زیاد روشن می شود و وقتی که روشن شد، به سختی گاز می خورد و توان کمی خواهد داشت».
• سنسور، دمای آب را به اشتباه پایین تر از واقعیت گزارش می کند، که در این صورت ECU سوخت را بسیار غلیظ می کند و در نتیجه: یا «موتور روشن نمی شود» و  یا اینکه «با استارت های زیاد روشن می شود و وقتیکه روشن شد، دود سیاه زیادی از اگزوز خارج می شود و موتور توان کمی خواهد داشت، مصرف سوخت در این حالت بشدت افزایش می یابد».

در صورت خرابی سنسور دمای آب مصرف سوخت آلودگی هوا لرزش موتور و در بعصی از خودروها باعث یکسره کار کردن فن ها نیز می گردد.

البته به دلیل اهمیت سنسور دمای آب برای ECU خرابی این سنسور باعث دود کردن خودرو و حتي در بعضي از خودروها خرابي اين سنسور باعث روشن نشدن خودرو نیز می گردد.

نحوه عیب یابی سنسور دمای مایع خنک کننده :

الف : با استفاده از دستگاه عیب یاب (دیاگ)

در صورت خرابی این سنسور خطای سنسور در ECU ثبت شده و در بعضی از خودروها باعث روشن شدن لامپ عیب یاب (چراغ چک) می شود که ابتدا خطای سنسور را پاک کرده و سپس در قسمت پارامترها در حالت روشن بودن موتور به تجزیه و تحلیل دمای آب می پردازیم. نکته : درصورت خراب بودن یا قطع بودن سنسور دمای آب مقدار دمای آب در قسمت پارامترها ۴۰- درجه سانتی گراد نشان داده می شود و یا با گرم و سرد شدن دمای آب مقدار دمای آب در قسمت پارامترها تغییر نمی کند وثابت می ماند.

ب : با استفاده از دستگاه مولتی متر (اهم متر)

دو سر سیم های را به دوپایه سنسور دمای آب وصل کرده و در دماهای مختلف مقدار مقاومت سنسور را بررسی کرده و اگر طبق جدول مربوطه نباشد و یا در دماهای مختلف تغییر نکند و یا مقدار مقاومت را صفر نشان دهد سنسور دمای آب معیوب بوده و باید تعویض گردد.

4- سنسور موقعیت دریچه گاز (TPS): Throttle Position Sensor

این سنسور در موتورهایی وجود دارد که دریچه گاز آنها مکانیکی است و با سیم گاز باز و بسته می شود (دریچه گاز برقی اینطور نیست). این سنسور روی دریچه هوای ورودی نصب می شود، تا هنگامی که راننده گاز می دهد، کم و زیاد شدن زاویه دریچه گازرا اندازه گیری کرده و به ECU اطلاع دهد. ECU با این اطلاعات و نیز اطلاعات دریافتی از سایر سنسورها (دمای آب، فشار هوای ورودی) ، بهترین ترکیب سوخت و هوا را محاسبه می کند تا موتور در شرایط مختلف بیشترین بازدهی را داشته باشد.

اساس کار سنسور موقعیت دریچه گاز

سنسور دریچه گاز در حقیقت یک نوع پتانسیومتر ساده بوده که با تغییر اهرم دریچه گاز مقاومت در حالت های مختلف تغییر می کند.

مکان نصب سنسور موقعیت دریچه گاز

این سنسور روی هوزینگ دریچه گاز می باشد و یا بطور دقیق تر روبروی اهرم دریچه گاز می باشد در بعضی از خودروها مانند پژو ۲۰۶ تیپ ۵ و ۶ و SD سيم گاز وجود ندارد بلکه مجموعه موتور برقی دریچه گاز و سنسورموقعیت دریچه گاز به صورت یکجا می باشد.

علائم خرابی سنسور  زاویه دریچه گاز:

• هنگام گاز دادن دور موتور به سختی بالا می رود و در حین حرکت موتور شدیدا ریپ می زند.
• بازدهی موتور به شدت کاهش می یابد.
• در برخی موارد، موتور خود به خود گاز می خورد و دور موتور بالا و پایین می رود.

اثرات خرابی سنسور موقعیت دریچه گاز:

در صورت خرابی این سنسور در حالت درجا دور آرام موتور بالا رفته (گاز می خورد) و با فشردن پدال گاز موتور به راحتی دور نمی گیرد یا به عبارتی خفه کار می کند (به علت افزایش ناگهانی نسبت هوا به سوخت در این حالت است) عیب دیگر خرابی این سنسور عدم شتاب گیری سریع است و باعث افزایش آلودگی هوا در این حالت می شود.

نحوه عیب یابی سنسور موقعیت دریچه گاز

الف :با استفاده از دستگاه عیب یاب (دیاگ)

در صورت خرابی این سنسور خطای این سنسور در دستگاه عیب یاب در قسمت خواندن خطاها نشان داده می‌شود که ابتدا خطا را پاک کرد سپس در قسمت پارامترها. به تجزیه و تحلیل و کنترل ولتاژ خروجی در حالت باز بودن دریچه گاز را بررسی می کنیم.

نکته : ولتاژخروجی در حالت درجا (دریچه گاز بسته) بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ و در برخی از خود را ۸۰۰ میلی ولت و در حالت که کاملاً باز بین ۴۳۰۰ الی ۴۸۰۰ میلی ولت می باشد درصد باز بودن دریچه گاز در حالت درجا (دریچه گاز بسته) در اکثر خودرو ها صفر درصد و در حالت کاملاً باز می‌باشد

ب : با استفاده از این دستگاه مولتی متر(اهم متر)

دستگاه مولتی متر را بر روی اهم قرار داده و در حالت بسته بودن و کامل باز بودن آزمایش می کنیم چنانچه مقدار مقاومت بدست آمده در حال باز و بسته بودن دریچه گاز طبق جدول استاندارد نباشد و یا مقدار مقاومت دریچه گاز بین پایه های مختلف ثابت بماند و تغییر نکند سنسور موقعیت دریچه گاز خراب بوده و باید تعویض گردد.

قبلی                                         بعدی