کویل دوبل : ( Doble Coil ( Ignition Coil

سیستم جرقه زنی اکثر خودروهای انژکتوری از نوع بدون دلکو ( بدون مقسم برق : Distributer less ignition ) بوده و کویل های سیستم جرقه زنی انژکتوری با اندکی تفاوت از نظر شکل ظاهری ، همانند کویل های معمولی ( کاربراتوری ) به عنوان افزاینده ولتاژ عمل می‌کنند .با این تفاوت که ولتاژ تولیدی کویل های سیستم جرقه زنی انژکتوری بسیار بالاتر از کویل های معمولی بوده ( حدود ۳۰ کیلو ولت و بالاتر ) و در اکثر خودروهای انژکتوری جرقه به صورت دو به دو ارسال می‌شود ( یک و چهار – دو و سه ) البته در خودروهای جدید انژکتوری به ازای هر سیلندر یک کویل بدون وایر استفاده شده است و جرقه زنی به صورت تکی انجام می‌گیرد.

 انواع کویل های جرقه زنی :

۱ – کویل های با وایر :

کویل های با وایر در حقیقت به دو گروه تقسیم بندی می شود:

گروه اول : به نام کویل های معمولی که در خودروهای کاربراتوری و در خودروهای انژکتوری که دارای سیستم دلکو بوده به کار رفته است ( مانند : پراید انژکتوری مدل کیا ( زیمنس قدیم )و در خودروهای مختلف به دو صورت : خشک ( پراید و پژو کاربراتوری ) و روغنی ( پیکان و نیسان کاربراتوری ) به کار رفته است .

گروه دوم : کویل های دوبل هستند که در اکثر خودروهای انژکتوری ( مدل ساژم و زیمنس ) به کار رفته و جرقه زنی به طور همزمان به صورت دو به دو در سیلندر های یک و چهار – دو و سه صورت می‌گیرد. این نوع کویل ها ( دوبل ) در سیستم های انژکتوری در دو شکل مورد استفاده قرار گرفته است :

شکل اول که در سیستم های سوخت رسانی انژکتوری مدل ساژم به کار رفته است ، به صورت یک کویل یکپارچه می باشد و شکل دوم که در سیستم سوخت رسانی انژکتوری مدل زیمنس به کار رفته است ، به صورت کویل دوبل جدا از هم ( دو تا کویل کوچک تکی کنار هم ) که در هر دو مدل ( ساژم و زیمنس ) کویل ها با یک پایه به سر سیلندر بسته می شود .

۲ – کویل های بدون وایر :

این کویل ها به دلیل داشتن مزیت فراوان نسبت به کویل های با وایر از جمله :
حذف وایرها – مقاومت و افت ولتاژ کمتر و … در خودروهای انژکتوری جدید به کار رفته است .

کویل های بدون وایر به دو نوع تقسیم بندی می شود :

نوع اول : کویل های دوبل بدون وایر کتابی هستند که در خودروهای مانند . پژو ۲۰۶ – زانتیا و … به کار رفته است .
نوع دوم : کویل های بدون وایر تکی هستند که به نام کویل های قلمی یا مدادی معروف هستند و در اکثر خودروهای انژکتوری پیشرفته به کار رفته است و دارای ولتاژ تولیدی بسیار بالایی نسبت به کویل های دیگر می باشد (حدود ۵۰ کیلو ولت ) مانند خودروهای جدید بنز ، پژو ۴۰۷ ، ۶۰۷ ، ال نود و …

اثرات خرابی کویل دوبل :

در صورتی که کویل دوبل کامل بسوزد جرقه به سر شمع ها ارسال نمی شود بنابراین موتور روشن نمی شود ولی در صورتی که کویل دوبل نیم سوز شده باشد ، ولتاژ تولیدی ( خروجی ) کاهش یافته و جرقه ایجاد شده توسط شمع ضعیف خواهد شد و بنابراین باعث ناقص سوزی و عیوب دیگر در موتور می‌گردد.

نحوه عیب یابی کویل دوبل :

الف : با استفاده از دستگاه عیب یاب ( دیاگ )

در صورت سوختن کویل دوبل ، لامپ عیب یاب روشن شده و خطای کویل دوبل ثبت می‌گردد . در قسمت پارامترها زمان شارژ کویل نشان داده می شود که توجه داشته باشید زمان شارژ تابع دور موتور نمی باشد یعنی ثابت می باشد حدود ۳ – ۴ میلی ثانیه و همچنین در قسمت تست عملکرد ها نیز می‌توان با تست جرقه شمع به سالم بودن کویل اطمینان حاصل کرد ( قبلاً باید از سالم بودن وایر ها اطمینان حاصل کرد )

نکته : آزمایش جرقه شمع در کویل های با وایر ، سر وایرها را به صورت مستقیم به بدنه نگیرید و وایر را به سر شمع گرفته و با جلو و عقب کردن وایر صدای جرقه شمع را بشنوید و یا یک شمع سالم دیگر را به سر وایر زده و سپس به بدنه بگیرید تا جرقه شمع را مشاهده نمایید در صورت گرفتن سر وایر به بدنه به طور مستقیم ، امکان سوختن و یا نیم سوز شدن کویل و ECU وجود دارد.

ب : با استفاده از دستگاه مولتی مولتی متر ( قسمت اهم متر )

ابتدا کلید یا سلکتور دستگاه مولتی متر را روی اهم متر قرار داده و سپس سیم های مشکی و قرمز را در قسمت مربوطه در دستگاه مولتی متر وصل کرده و دو سر سیم های مشکی و قرمز را به پایه های مدار اولیه و ثانویه وصل کرده و مقدار مقاومت اولیه و ثانویه را اندازه بگیرید. در صورتی که مقدار مقاومت اندازه گیری شده با مقدار استاندارد خیلی اختلاف داشته باشد ، کوئل معیوب بوده و باید تعویض گردد.

نکته : مقاومت مدار اولیه ( فشار ضعیف ) در همه مدلهای کویل دوبل ( ساژم – زیمنس _ بوش ) تقریباً یکسان بوده و زیر ۱ اهم می باشد ( حدود ۶/ ۰ یا ۷ /۰) ولی مقاومت مقدار ثانویه ( فشار قوی ) در مدل های مختلف یکسان نمی‌باشد .

رله دوبل : Doubel Relay

رله دوبل در سیستم سوخت رسانی انژکتوری وظیفه دارد که برق کلیه قطعاتی که با ۱۲ ولت کار می کنند ، اعم از سنسور ها ( سنسور موقعیت میل سوپاپ و سنسور سرعت خودرو ) و ایسیو ( ECU ) و عملکردها ( پمپ بنزین – کویل دوبل – انژکتورها و … ) را تامین می کند و رله دوبل دارای ۱۵ پایه و سه مرحله عملکرد می باشد .

مراحل عملکرد رله دوبل  :

۱ – سوئیچ بسته :

در این حالت سوئیچ خودرو به طور کامل بسته است و یک ولتاژ ۱۲ ولت از پایه ۱۰ رله دوبل برای نگه داری اطلاعات حافظه ECU ارسال می شود ( در بعضی از سیستم های انژکتوری مانند ساژم ) و در بعضی خودروها حالت سوئیچ بسته طوری طراحی شده که هر دو رله های دوبل قطع می باشند .

۲ – سوئیچ باز :

در این حالت سوئیچ خودرو به طور کامل باز بوده و ECU به مدت ۳ الی ۵ یا ۲ الی ۳ ثانیه به قطعات زیر ولتاژ ۱۲ ولت ارسال می کند :

پمپ بنزین – انژکتورها – کویل دوبل – شیر برقی کنیستر – گرمکن سنسور اکسیژن و … البته در همه خودروهای انژکتوری به قطعاتی که در حالت ولتاژ باز ولتاژ ۱۲ ولت در مدت یاد شده ارسال می شود متفاوت می باشد .

۳ – موتور روشن :

در این حالت به طور دائم ولتاژ ۱۲ ولت مورد نیاز به کلیه قطعات ارسال می شود .

مکان نصب رله دوبل

مکان نصب double relay در خودروهای مختلف مختلف ، متفاوت می باشد .

• در بعضی از خودروها در داخل جعبه ECU نصب می شود . مانند : پیکان ، پژو آر دی و …
• در بعضی از خودروها در سینی جلوی فن نصب می شود مانند : پژو ۴۰۵ ، سمند و …
• و در بعضی از خودروها در کنار باتری پشت کاسه چراغ نصب می شود مانند : پراید انژکتوری ، ساژم و زیمنس

شیر برقی کنیستر : Canister Purge Valve 

شیر برقی کنیستر که به وسیله واحد الکترونیکی ECU کنترل می شود. مابین مخزن کنیستر و موتور قرار می گیرد و وظیفه دارد که بخارات ارسالی از مخزن کنیستر موتور ( مانیفولد هوا ) توسط ECU را کنترل کند .

نحوه حرکت بخارات بنزین از باک موتور ( مانیفولد هوا ) یا مدار ارسالی بخارات بنزین به موتور : 

بخارات ایجاد شده در باک پس از کنترل ( در بعضی از خودروها توسط حباب گیر ) توسط شیلنگ وارد مخزن کنیستر ( قوطی ذغال ) شده و جذب ذغال های داخل مخزن کنیستر می شود و در صورتی که شیر برقی کنیستر توسط ECU فعال شود و ( باز شود ) با مکش موتور و بورود هوا از پایین مخزن کنیستر به داخل مخزن سبب شده که بخارات جذب شده داخل مخزن از ذغال ها جدا شده و پس از ورود به شیر برقی وارد منیفولد هوا شده و مصرف می‌شود .

دلایل لزوم استفاده از سیستم کنیستر در خودروها به خصوص در خودروهای انژکتوری :

اگر بخارات بنزین در باک به هوای بیرون پخش شود ، اولا موجب آلودگی محیط زیست شده و ثانیاً باعث هدر رفتن بنزین می‌گردد. لذا به همین خاطر در اکثر خودروهای انژکتوری و حتی در خودروهای کاربراتوری از سیستم کنیستر استفاده می کنند. البته در خودروهای کاربراتوری از شیر برقی معمولاً استفاده نمی‌شود بلکه بخارات از مخزن کنیستر به طور مستقیم وارد مانیفولد هوا می گردد . در خودروهای انژکتوری به دلیل کنترل دقیق مقدار سوخت و هوا توسط ECU  نیاز است که از شیر برقی جهت کنترل ورود بخارات از مخزن کنیستر به مانیفولد هوا استفاده شود و با دستور ECU فعال و غیرفعال می گردد .

زمان هایی که شیر برقی کنیستر توسط ECU فعال می شود :

معمولاً در مواقعی که موتور نیاز به سوخت بیشتری دارد ، از جمله زمان شتاب گیری و سرد بودن موتور و… ECU دستور فعال شدن ( فرمان فعال شدن ) را به شیر برقی کنیستر می‌دهد تا راه خروج بخارات بنزین از مخزن کنیستر موتور باز شده و بخارات جمع شده در مخزن کنیستر با هوا ترکیب شده و وارد موتور ( مانیفولد هوا ) گردد تا حدودی سوخت اضافی مورد نیاز موتور را در آن شرایط فراهم کند و جلوی هدر رفتن بنزین و آلودگی هوا را بگیرد.

مکان نصب شیر برقی کنیستر :

متاسفانه در اکثر خودروهای انژکتوری در چند سال گذشته سیستم کنیستر نصب نشده است و در خودروهایی که نصب شده بود در مکان های مختلف نصب شده اند در خودروهای مانند پراید مدل ساژم ، ( به رنگ قهوه ای ) در مدل زیمنس ( به رنگ مشکی ) در سینی موتور نصب می‌شود و در بعضی خودرو ها زیر گلگیر جلو نصب می شود.

اثرات خرابی شیر برقی کنیستر :

در صورت سوختن شیر برقی کنیستر و یا قطع شدن آن ، سبب ایجاد آلودگی هوا شده و مصرف سوخت نیز کمی افزایش یافته و بوی بنزین از طرف موتور استشمام می شود ( البته از خرابی مخزن کنیستر نیز می‌تواند باشد )

نحوه عیب یابی شیر برقی کنیستر :

الف : با استفاده از دستگاه عیب یاب ( دیاگ ) :

در صورت خرابی شیر برقی کنیستر ، خطای شیر برقی کنیستر ثبت می‌گردد. در قسمت پارامترها و تست عملگرها می توانیم نسبت به سالم بودن و تست آن اقدام کنیم .

ب : با استفاده از دستگاه مولتی متر :

کلید یا سلکتور دستگاه مولتی متر را روی اهم قرار داده و سپس سیم های مشکی و قرمز را در محل مربوطه در دستگاه مولتی متر قرار داده و سپس دو سر سیم های مشکی و قرمز را به شیر برقی کنیستر وصل کرده و مقدار مقاومت شیر برقی کنیستر را اندازه می گیریم . در صورتی که مقاومت به دست آمده اختلاف زیادی با مقادیر استاندارد داشته باشد شیر برقی کنیستر معیوب بوده و باید تعویض گردد.

قبلی                                         بعدی