سیستم سوخت رسانی، سیستم تامین هوا، سیستم خنک کننده موتور، سیستم روغنکاری موتور، سیستم جرقه زنی شمع، سیستم خروج دود از محفظه احتراق.

موتوری که به علت عدم رسیدگی نیازمند تعمیر یا تعویض است، معمولا پرهزینه‌ترین مشکل در نگهداری خودرو است که یک راننده ممکن است با آن مواجه شود. برای اینکه موتور خودروی شما کارکرد

نرم و روانی داشته باشد نکات زیر که توصیه متخصصان رده بالای خودرو است را رعایت کنید. معمولا رانندگان با رعایت‌نکردن این مورد، موتور خودروی خود را نابود می‌کنند:

۱ – غفلت در تعویض روغن

روغن عامل اصلی حیات موتور است. اگر طبق زمان‌بندی توصیه‌شده توسط سازنده خودرو روغن را به طور منظم عوض نکنید، به مرور زمان موتور خودروی شما از بین می‌رود.

استفاده از نوع مناسب روغن برای موتور خودروی شما ضروری است. امروز بسیاری از سازندگان خودروهای جدیدتر برای حفظ نهایت عملکرد خودرو و مصرف سوخت بهینه، استفاده از روغن سینتتیک

را در خودروهای خود ضروری دانسته‌اند. بسیاری از مصرف‌کنندگان به خاطر قیمت بالاتر روغن‌های سینتتیک تمایلی به استفاده از این نوع روغن را ندارند که ممکن است در آینده منجر به خرابی موتو

خودرو شود. روغن‌های سینتتیک معمولا اندکی گرانتر هستند.

۲ – نادیده‌گرفتن نشتی روغن

توجه به نشتی روغن به خصوص نشتی‌های شدید بسیار مهم است.

در مواردی که نشتی روغن زیاد باشد شایع‌ترین مشکلی که پیش می‌آید عدم روغن‌کاری قطعات فلزی موتور است که به علت عدم رسیدن روغن به فضای کوچک میان قطعات، باعث فرسایش آنها

شده و منجر به خرابی زود هنگام موتور خواهد شد. مشکلاتی که شایع‌تر هستند از نشتی‌های کوچک‌تر و کندتر به وجود می‌آیند. برخی از این مشکلات شامل خرابی دسته موتورهای لاستیکی،

بوش‌های سیستم تعلیق و اجزای سیستم فرمان هستند.

۳ – بی‌توجهی به روشن‌شدن چراغ اخطار روغن

هنگامی که این چراغ روشن می‌شود موتور درحال آسیب‌دیدن است. این چراغ هنگامی روشن می‌شود که روغن کافی در موتور نباشد یا فشار روغن بیش از حد پایین یا بالا باشد. در صورت

روشن‌شدن این چراغ باید خودروی خود را فورا برای تشخیص عیب نزد متخصص ببرید.

۴ – نادیده‌‌گرفتن سیستم خنک‌‌کننده

هر ۳ سال یکبار یا هر ۴۸٫۰۰۰ کیلومتر هرکدام که زودتر موعد آن فرا رسد، مایع خنک‌کننده موتور را کاملا خالی کنید و با مایع خنک‌کننده جدید جایگزین کنید. بسته به نوع خودرو، هزینه این کار حداقل

حدود ۳۰ هزار تومان خواهد بود.

اکثر مالکان خودرو و حتی برخی از تعمیرگاه‌ها تا زمانی که مشکلی در سیستم خنک‌کننده ایجاد نشود به آن رسیدگی نمی‌کنند. این کار باعث کاهش عمر قطعاتی می‌شود که مایع سیستم

خنک‌کننده داخل آنها در جریان بوده است.

داغ‌ شدن بیش از حد موتور، یک علامت رایج کم‌ بودن مایع خنک‌کننده در خودروی شماست. هرگز با خودرویی که دمای آن درحال بالارفتن است رانندگی نکنید زیرا خطر نابودی موتور را به دنبال دارد.

گرفتگی در مجاری سیستم خنک‌کننده، کاهش مایع خنک‌کننده درون سیستم و از کار افتادن فن‌های برقی رادیاتور ممکن است به بالا رفتن بیش‌ از‌ حد دمای موتور منتهی شود.

اگر فورا به این مشکل رسیدگی شود این احتمال وجود دارد که مکانیک به‌جای تعمیر اساسی یا تعویض موتور، بتواند آن را تعمیر کند.

۵ – ورود بیش‌ از حد آب به داخل موتور

عبور از آب‌های ساکن با خودرو یا حتی رانندگی هنگام طوفان و باران شدید ممکن است به موتور خودروی شما آسیب برساند. منیفولد ورودی مخلوط سوخت و هوا را به موتور می‌رساند. اگر آب از

مسیر منیفولد ورودی وارد موتور شود احتمال دارد باعث کج‌ شدن شاتون‌های موتور شود.

اگر مقدار آب ورودی به اندازه کافی زیاد باشد با عبور از مجاری منیفولد ورودی به داخل محفظه‌های احتراق که شمع‌های موتور آنجا هستند راه پیدا می‌کند.

در زیر وظیفه قسمت های مختلف سر سیلندر موتور و علائم خرابی آنها آورده شده است.

قطعات اصلی سرسیلندر عبارتند از:

1 – سوپاپ ها (فنر، سیت، کاسه نمد و گاید سوپاپ ها) و انگشتی سوپاپ

2 – میل سوپاپ

در موتورهایی که سوپاپ مستقیم توسط میل سوپاپ باز و بسته می شود، قطعه ای بنام “استکان تاپیت” وجود دارد که بین سوپاپ و میل سوپاپ قرار می گیرد و از خوردگی این دو قطعه جلوگیری

می کند.

1 – سوپاپ ها (فنر، سیت، کاسه نمد و گاید سوپاپ ها) و انگشتی سوپاپ

وظایف سوپاپ و فنر سوپاپ

سوپاپ های ورودی:

وقتی پیستون در حال پایین رفتن است، سوپاپ های ورودی باز می شوند تا هوا و سوخت بتواند وارد محفظه احتراق شود.

وقتی پیستون به انت های مسیر خود رسید، سوپاپ های ورودی بسته می شوند. سپس پیستون بالا آمده و مخلوط هوا و بنزین را متراکم می کند.

در حالتیکه بنزین و هوا به بیشترین تراکم خود رسیدند، از طریق جرقه شمع منفجر شده و نیروی پیشرانه را در پیستون ایجاد می کند.

سوپاپهای خروجی:

پس از انفجار مخلوط هوا و سوخت، پیستون به سمت پایین رانده می شود، پس از رسیدن پیستون به انتهای مسیر خود، سوپاپ های خروجی باز می شوند تا پیستون در حین بالا آمدن، گازهای

حاصل از انفجار سوخت را به بیرون هدایت کند.

ترتیب و زمانبندی باز و بسته شدن سوپاپ ها توسط زنجیر یا تسمه تایم انجام می شود که به میل لنگ متصل است.

فنر سوپاپ:

با هربار باز شدن سوپاپ توسط بادامک، فنر سوپاپ پس از عبور بادامک، آن را به وضعیت اول باز می گرداند.

سیت سوپاپ (Valve Seat)

سیت سوپاپ (Valve Seat) محل استقرار لبه سوپاپ بر سرسیلندر است. در اثر کیپ شدن “سوپاپ” روی “سیت سوپاپ”، گاز حاصل از انفجار نمی تواند از سوپاپ ها فرار کند، و راهی به جز عقب

راندن پیستون نخواهد داشت.

سیت سوپاپ طوری طراحی و ساخته می شود تا بتواند باز و بسته شدن و ضربه های متوالی سوپاپ را تحمل کند و دچار خوردگی نشود. در صورتیکه سیت سوپاپ کار خود را درست انجام ندهد،

کارایی موتور بشدت کاهش خواهد یافت.

گاید سوپاپ

لوله استوانه ای است و مسیر رفت و برگشت سوپاپ را بصورت قائم نگاه می دارد، تا تماس سوپاپ و سیت آن کامل و بی نقص باشد و کمپرس نتواند از محفظه فرار کند.

دیگر وظایف گاید سوپاپ عبارتند از:

– پیشگیری از لق شدن سوپاپ در جای خود و کاهش صدای موتور است.

– کاسه نمدها روی گاید سوپاپ قرار می گیرند و از مکش روغن موتور به داخل محفظه احتراق جلوگیری می کنند.

انگشتی سوپاپ

در برخی موتورها (مانند 206 تیپ 2 یا پراید)، سوپاپ مستقیما توسط میل سوپاپ باز و بسته نمی شود و “انگشتی سوپاپ” بعنوان واسطه، نیروی میل سوپاپ را به سوپاپ منتقل می کند.

علائم خرابی سوپاپ و سیت سوپاپ

در صورت خرابی سوپاپ و یا سیت سوپاپ، موتور تک کار می کند و صدای چلق چلق از آن شنیده می شود.

علت خرابی سوپاپ و سیت سوپاپ

خرابی سوپاپ معمولا به یک یا ترکیبی از دلایل زیر اتفاق می افتد:

1. سوختن سوپاپ در اثر تنظیم نبودن فیلر سوپاپ، و یا درست نبودن نسبت هوا و سوخت.

2. در برخی موتورها پاره شدن تسمه تایم می تواند منجر به کج شدن سوپاپ ها شود.

3. سیت سوپاپ ممکن است در اثر حرارت بیش از حد سرسیلندر (در اثر خرابی سیستم خنک کننده) از جای خود بیرون آمده و خراب شود.

علائم خرابی گاید سوپاپ

در صورت خرابی گاید سوپاپ، معمولا تغییری در کارکرد موتور ایجاد نمی شود و فقط صدای سرسیلندر خشک و زیادتر می گردد.

علت خرابی گاید سوپاپ

خرابی گاید سوپاپ معمولا در اثر نامرغوب بودن جنس آن، و یا کارکرد زیاد موتور اتفاق می افتد. در برخی موارد خراب شدن سوپاپ، منجر به خرابی گاید سوپاپ می گردد.

علائم خرابی کاسه نمد گاید سوپاپ

در صورت خرابی کاسه نمد گاید سوپاپ یک یا ترکیبی از موارد زیر اتفاق می افتد:

– موتور بعد از چند ساعت خاموش بودن، دیر روشن می شود.

– بلافاصله بعد از روشن شدن موتور، در ابتدای گاز دادن، دود آبی از اگزوز خارج می شود.

2 – میل سوپاپ

میل سوپاپ حرکت دورانی خود را از تسمه تایم و یا زنجیر دریافت می کند.

تسمه تایم (در موتور پژو 206 و 405) و زنجیر (پیکان) به میل لنگ متصل هستند.

مطابق شکل زیر روی میل سوپاپ برجستگی هایی شبیه به بادام وجود دارد و به آنها بادامک میل سوپاپ می گویند.

محل و زاویه استقرار بادامک ها روی میل سوپاپ طوری است که با چرخش میل سوپاپ، سوپاپ ها با ریتم و زمانبندی خاصی باز و بسته می شوند.

وقتی برجستگی بادامک از روی سوپاپ عبور کرد، فنر سوپاپ آنرا به جای اولیه خود بر می گرداند و سوپاپ روی سیت کیپ شده و بسته می شود.

خرابی میل سوپاپ

در صورتیکه میل سوپاپ از قسمت بادامک خورده شده و کوتاه شده باشد، باز و بسته شدن سوپاپ ها بصورت ناقص انجام می شود و در نتیجه تنفس و تخلیه در محفظه احتراق بطور ناقص انجام می گردد.

علائم خرابی میل سوپاپ

در صورت خرابی میل سوپاپ، یک یا ترکیبی از موارد زیر اتفاق می افتد:

1. موتور بسیار سخت گاز می خورد.

2. در اثر باز و بسته نشدن کامل سوپاپ ها، صدای انفجار از مانیفولد هوای ورودی، یا مانیفولد گازهای خروجی شنیده می شود.

3. نیروی موتور بشدت افت کرده و احتمالا موتور با لرزش کار می کند.

4. از قسمت سر سیلندر صدای چق چق به گوش می رسد.

5. اگر میل سوپاپ از قسمت نشیمن گاه خود روی سرسیلندر ایراد پیدا کرده باشد به 2 صورت خود را نشان می دهد:

الف) میل سوپاپ در جای خود لق شده: در این حالت کارکرد موتور تغییری نمی کند، ولی هنگام گاز دادن و رها کردن گاز، در حین برگشت دور موتور، صدای چلق چلق به گوش می رسد.

ب) میل سوپاپ در جای خود سفت شده: در این حالت اصطکاک میل سوپاپ با سر سیلندر بیشتر از مقدار عادی است و احتمالا بزودی میل سوپاپ بریده و یا در جای خود قفل خواهد شد. در

صورت بروز این اتفاق موتور قفل شده و دیگر روشن نمی شود.

علت خرابی میل سوپاپ

علت خرابی میل سوپاپ معمولا نرسیدن روغن و یا نامرغوب بودن آلیاژ آن است.