شير ترموستاتيک رادياتور چيست؟
شيرهاي ترموستاتيک رادياتور برخلاف شيرهاي معمولي که تنها قابليت مسدود و يا باز نمودن جريان آب را دارا بود، امکان عبور جريان‌هاي مختلف را فراهم مي‌کنند.
شير ترموستاتيک از يک سنسور حرارتي (ترموستات) براي کنترل خودکار درجه حرارت محيط و يک شير که از سنسور فرمان مي‌گيرد، تشکيل‌شده است.
شيرهاي ترموستاتيک رادياتور مي‌توانند دماي اتاق را با چرخاندن کلاهک، در درجه حرارت خاصي ثابت نگه‌دارند به اين صورت که هنگامي‌که دماي اتاق براثر گرماي خروجي از رادياتور و يا هر منبع توليد گرماي خارجي افزايش‌يافته و خارج از محدوده تنظيم دماي ترموستات قرار گيرد، ترموستات به شير فرمان داده و جريان آب‌گرم رادياتور را کاهش مي‌دهد و از افزايش دماي اتاق جلوگيري مي‌کند. درنتيجه ضمن تأمين شرايط مطلوب براي ساکنين، کاهش مصرف انرژي و هزينه‌هاي سوخت را نيز موجب مي‌شود.
چنانچه از شيرهاي ترموستاتيک استفاده نشود، دماي هواي اتاق افزايش‌يافته تا اينکه شرايط آن در حالت نامطلوبي قرار گيرد. درنتيجه ساکنين اتاق مجبور به باز کردن پنجره‌ها مي‌شوند و اين امر سبب هدر رفتن گرما مي‌شود.
به‌طورکلي طبق آزمايش‌هاي به‌عمل آمده، کاهش هر يک درجه سانتي‌گراد دماي اتاق، سبب کاهش مصرف سوخت به ميزان 6% مي‌گردد.
بررسي‌هاي به‌عمل آمده همچنين نشان‌دهنده اين نکته است که هزينه خريد و نصب شيرهاي ترموستاتيک رادياتور نهايتاً طي دو دوره سرما از محل صرفه‌جويي در هزينه سوخت مصرفي قابل برگشت خواهد بود.
يکي از قابليت‌هاي مهم شيرهاي ترموستاتيک رادياتور، امکان تنظيم اوليه جريان آب مي‌باشد که مي‌توان با تغيير سطح مقطع جريان آب و ايجاد افت فشار، حداکثر آب ورودي به رادياتور را محدود کرد. در بعضي از ترموستات‌ها امکان قطع کامل جريان آب گرم نيز وجود دارد.
براي اينکه ترموستات بتواند به بهترين نحو ممکن دما را حس نمايد در محل‌هايي که رادياتور در محفظه يا زواياي محدود قرار دارد و يا اينکه پوششي روي آن قرار داده شده است، از ترموستات با سنسور بيروني استفاده مي‌شود. اين سنسور مي‌تواند برحسب نياز تا 8 متر از رادياتور فاصله داشته باشد.
براي استفاده مطلوب و بهينه از ترموستات و همچنين کاهش اثرات مربوط به گرماي شير، لوله‌هاي سطحي و هواي اطراف رادياتور بر عملکرد شير ترموستاتيک، ترموستات بايد به‌صورت افقي نصب شود.
با استناد به مبحث 19 مقررات ملي ساختمان، نصب شيرهاي ترموستاتيک بر روي رادياتور در تمامي ساختمان‌هاي نوساز اجباري است.
درحال حاضر سازمان بهينه‌سازي مصرف سوخت با اجراي سياست‌هاي تشويقي براي نصب شيرهاي ترموستاتيک رادياتور، يارانه پرداخت مي‌کند.
نکات ديگري که بايد در نصب شير ترموستاتيک به آن‌ها توجه کرد:
1- رادياتور نبايد داخل ديوار و يا داراي روكش چوبي باشد.
2- لوله‌کشي شوفاژها نبايد به‌صورت سري باشد و در صورت لوله‌کشي موازي مي‌توان از شير ترموستاتيک استفاده نمود.
3- در شروع فصل سرما و هنگام راه‌اندازي رادياتورها، حداقل طي 2 روز و هرروز 2 بار، رادياتورها مي‌بايست هواگيري شود تا صرفه‌جويي قابل‌ملاحظه‌اي فراهم شود.
4- پس نصب سيستم تأسيسات، حتماً بايد داخل رادياتورها و لوله مربوطه شستشو داده شود تا در اثر چرخش آب، املاح باعث گرفتگي شير در شروع كار نشوند.
