صنایعی که در آنها واکنش‌های شیمیایی انجام می شود صنایع شیمیایی نامیده می شود. بنابراین بسیاری از صنایع را شامل می شود مثل صنایع غذایی، صنایع تولید لوازم خانگی، داروسازی، پتروشیمی، الیاف مصنوعی، مواد بهداشتی و آرایشی. در صنایع شیمیایی فرایندهایی مثل برهمکنش ماده و انرژی و نیز تغییرات و تبدیل های حاصل در مواد انجام می شود.
صنایع شیمیایی به چه دردی می خورد؟
همانطور که می دانید کشور عزیزمان منابع انرژی خدادادی با ارزشی مثل نفت، گاز و مواد معدنی مختلفی دارد اما فقط داشتن آنها کافی نیست و کشوری می تواند نسبت به بقیه کشورها ثروت و قدرت بیشتری بدست بیاورد که بتواند بر پایه دانش کافی از این منابع بهره برداری کند.
در حقیقت برای اینکه به فراورده های نفتی مختلف دست پیدا کنیم مثل تولید فلزات و آلیاژهای مختلف، تهیه محصولات متنوع شیمی مانند اسیدها و بازها و نمک ها، سنتز ترکیبات آلی مختلف، تهیه کودهای شیمیایی متنوع، انواع رنگ ها، لعاب ها و سرامیک ها، تولید انواع پودرهای شوینده، صابون ها و شامپوها و دیگر مواد بهداشتی و آرایشی، تهیه روغن های نباتی، داروهای پزشکی و محصولات غذایی انواع پلاستیک ، لاستیک ، کائوچو، پلیمر، چسب، الیاف مصنوعی ، سوخت های اتومبیل و هواپیما و هزاران هزار ماده شیمیایی متنوع دیگر نیاز به این داریم که کار را روی مواد اولیه با موفقیت انجام بدهیم و برای این کار باید از ساختار و کیفیت ذرات تشکیل دهنده یا همون اتم ها و مولکول های آن ها اطلاعات کافی در دست داشته باشیم. بنابراین وجود دانش صنایع شیمیایی برای به دست آوردن این اطلاعات بسیار با اهمیت است.
صنایع شیمیایی می تواند نقش مهمی در تولید زمینه های لازم برای پیشرفت های بزرگ داشته باشد و به سبب گستردگی می تواند یکی از منابع مهم اشتغال در کشورمان باشد. به همین دلیل وزارت آموزش و پرورش رشته صنایع شیمیایی را تاسیس کرده است و با توجه به صنایع بسیار عظیم شیمیایی که در کشور وجود دارد می شود فهمید که آینده شغلی هنرجویان این رشته بسیار روشن است
شرایط ورود به رشته صنایع شیمیایی
دانش آموزان بعد از تمام کردن دوران تحصیل سال نهم و برای ورود به سال دهم باید انتخاب رشته کنند و اگر رشته صنایع شیمیایی را دوست داشته باشند و بخواهند به این رشته وارد بشوند باید از شاخه فنی و حرفه ای و رشته های زمینه صنعت وارد بشوند و از بین رشته ها صنایع شیمیایی را انتخاب کنند و همچنین باید به هنرستانی بروند که این رشته تحصیلی را داشته باشد.
دانش آموزانی که می خواهند به رشته صنایع شیمیایی بروند چه ویژگی هایی باید داشته باشند؟
از آنجایی که رشته ی صنایع شیمیایی مجموعه ای از علوم شیمی و مهندسی شیمی است و دانش آموزان این رشته در کنار دروس نظری باید آزمایشگاه های مربوط به شیمی را هم بگذرانند بنابراین این دانش آموزان باید به تحصیل در رشته فناوری فرایندهای شیمیایی علاقه داشته باشند یعنی کلا از شیمی خوششان بیاید و از کار در آزمایشگاه های شیمی لذت ببرند و توانایی های شناختی و ادراکی و حرکتی فیزیکی و حسی داشته باشند. همچنین باید مهارت های پایه مثل صحبت کردن و نوشتن و گوش دادن فعال و درک مطلب را داشته باشند. پس اگر مجموعه این ویژگی ها را داشته باشید می توانید در رشته صنایع شیمیایی خیلی موفق ظاهر بشوید.
دروس رشته صنایع شیمیایی در پایه دهم، یازدهم و دوازدهم
دانش آموزان رشته صنایع شیمیایی علاوه بر دروس عمومی باید در پایه دهم دروس تخصصی عملیات آزمایشگاهی در صنایع شیمیایی، عملیات دستگاه ها در صنایع شیمیایی، دانش فنی پایه (صنایع شیمیایی) و نقشه کشی فنی رایانه ای( مواد و فرآوری) را بگذرانند و در پایه یازدهم دروس تخصصی کنترل فرآیندهای شیمیایی سرویس و نگهداری تجهیزات صنایع شیمیایی و در پایه دوازدهم نیز دروس تخصصی عملیات کنترل کیفیت در صنایع شیمیایی، عملیات در سایت کارخانه های صنایع شیمیایی و دانش فنی تخصصی (صنایع شیمیایی) را بگذرانند. در طرح های زیر به طور کامل دروس پایه های دهم، یازدهم و دوازدهم رشته صنایع شیمیایی آورده ایم.
گفتیم که کتاب عملیات آزمایشگاهی در صنایع شیمیایی یکی از کتب تخصصی پایه دهم رشته صنایع شیمیایی است در زیر سرفصل این کتاب را آورده ایم.
کتاب عملیات آزمایشگاهی رشته صنایع شیمیایی
بازار کار رشته صنایع شیمیایی
رشته صنایع شیمیایی زمینه های شغلی متعددی دارد که از آن جمله می شود کارخانجات پالایش گاز، صنایع پلیمر، پتروشیمی، متصدی آزمایشگاه های شیمی، متصدی خط تولید مواد پاک کننده، آبکاری فلزات به روش های مختلف، تصفیه آب مورد نیاز صنایع شیمیایی و کارخانجات تولید کننده مواد شوینده و پاک کننده و سرپرستی آزمایشگاه های شیمی را نام برد.
شغل های رشته صنایع شیمیایی
رشته صنایع شیمیایی طیف وسیعی از شغل ها را در دو بخش نیروی ماهر عمومی صنایع شیمیایی و همچنین اپراتور کارخانجات و ماشین آلات محصولات شیمیایی به خود اختصاص می دهد که این شغل ها را در طرح های زیر آورده ایم.
چه چیزی باعث توسعه فناوری فرایندهای شیمیایی می شود؟
به طور کلی چهار عامل اصلی بر توسعه فناوری فرایندهای شیمیایی بسیار موثر است که عبارتند از: ۱) منابع انسانی ۲) منابع فناوری ۳) منابع طبیعی ۴) منابع مالی و سرمایه ای.
نیروی انسانی آموزش دیده و کاربلد بر روی تولید و انتقال و جذب فناوری در صنایع شیمیایی تاثیر زیادی می تواند داشته باشد. وقتی نیروی انسانی آموزش دیده و با تجربه نباشد کارهای طراحی و مهندسی، تولید، تعمیر و نگهداری، تحقیق و توسعه به خوبی انجام نمی شود و همیشه با مشکل همراه است.
مسیرهای توسعه حرفه ای رشته صنایع
مسیرهای توسعه حرفه ای رشته صنایع شیمیایی
همانطور که می دانید هدف اصلی رشته های فنی و حرفه ای ورود فارغ التحصیلان به بازار کار است. اما همه دانش آموزان شاخه فنی و حرفه ای از جمله دانش آموزان رشته صنایع شیمیایی می توانند از طریق ورود به دانشگاه و طی مراحلی که در طرح زیر اومد است در مقاطع بالاتر ادامه تحصیل بدهند. با کسب دانش بیشتر در دانشگاه ها می شود نیروهای انسانی ماهرتری تربیت کرد تا به وسیله آنها در آینده فناوری های شیمیایی را در کشورمان توسعه و بهبود ببخشیم.
